Verzetsheld van Oosterwijtwerd: Aldert Klaas Dijkema
De moord op Aldert Klaas Dijkema door de SS
Aldert Klaas Dijkema was een bekende van de SD te Delfzijl. De jonge landbouwer van boerderij “De Hoop” aan de Damsterweg 41 in Oosterwijtwerd zat in 1942 gevangen wegens het helpen van onderduikers. Op 5 mei 1942 kwam Aldert Klaas Dijkema terug uit zijn gevangenschap in Amersfoort en ging onverminderd door met illegaal werk. Zo was hij actief betrokken bij verzetsgroep ’t Zandt en een overval op het distributiekantoor te Slochteren. De buitgemaakte bonnen verborg Dijkema in de stal van zijn boerderij.
Op 21 september 1944 werd het lot van Aldert Klaas Dijkema bezegeld door een telefoontje van de NSB-burgemeester Brontsema aan Bordeaux. De landbouwer zou zich schuilhouden op de boerderij van de al eerder gedode landbouwer Aldert Derk Omta in Krewerd. Dijkema werd inderdaad aangetroffen op de boerderij en overgebracht naar het hoofdkwartier van de SD te Delfzijl.
Volgens de verklaring van OberscharführerNeuhäuser werd Aldert Klaas Dijkema in Delfzijl verhoord door óf Erwin Risch óf Heinrich Bordeaux. Daarna gaf de SD-chef de opdracht aan Neuhäuser om Dijkema die nacht “op te ruimen”. Neuhäuser beweerde dit te hebben geweigerd waardoor het bevel naar Bruins ging. Vervolgens gingen Bruins en Neuhäuser met Dijkema op pad. Bruins zat achterin de auto met Dijkema, de Oberscharführer reed. Op weg naar Appingedam ter hoogte van de Brons motorenfabriek, stopte Neuhäuser. Bruins en de arrestant stapten uit. Vervolgens hoorde Neuhäuser twee schoten, maar zag niets doordat het donker was. *
Siert Bruins kwam terug bij de auto en zei: “Je kunt het wel begrijpen, ik heb Dijkema zojuist neergeschoten toen hij wilde vluchten.”
* Arts Siemelink constateerde een schampschot over de kruin, een kogelgat achter het linkeroor en een schotopening links in de hals. De handen van Dijkema zaten in zijn jas. Volgens Siemelink waren de twee SD’ers zichtbaar trots dat ze Dijkema ‘goed’ hadden geraakt.
bron: NA,CABR toeg. nr. 2.09.09, inv. nr. 402, deeldossier A/1438, verklaringen in de zaak Dijkema.
** Volgens de kaartenbak van de SD Delfzijl was het echter Neuhäuser die Dijkema dood schoot. Siert Bruins had tegen een andere SD’er verteld dat Neuhäuser het genadeschot had gelost. In een interview voor het Duitse televisieprogramma Panorama in 2013 bekende Bruins vrijwillig betrokken te zijn geweest bij de moord op Dijkema. Hij ontkende echter de schutter te zijn geweest en wees de inmiddels overleden Neuhäuser als dader aan
bron: NA, CABR toeg. nr. 2.09.09, inv. nr. 402, deeldossier A/1438, verklaringen in de zaak Dijkema
Tijdens de Nationale Herdenking herdenken we de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en oorlogssituaties en vredesmissies nadien.
In Oosterwijtwerd kunnen we “onze eigen verzetsheld” herdenken: Aldert Klaas Dijkema (31 oktober 1907 – 22 september 1944)
Dit verhaal is eerder geplaatst als gewoon bericht door Yolanda van Nieuwkoop op 3 mei 2017. Een van haar bronnen was een afstudeerscriptie aan de RUG van Bart Pleiter Masterscriptie Geschiedenis
Onderwerp: SD – Dienststelle Delfzijl
