Krewerderweg

20. Fam. Smit – Klimp. Krewerderweg 2

De landerijen waren in de middeleeuwen in bezit van het klooster Oosterwierum.  Ze kwamen in 1594 aan de Provincie, die ze afstond aan de pastorie in Oosterwijtwerd.
Vóór de familie Smit – Klimp woonden hier de voorouders van Nanko Eltje Smit.

• Grootouders:  Landbouwer Nanko Cornelis Smit is geboren op 12-03-1798 te Leermens en gehuwd op 23-12-1829 (31 jr) te ’t Zandt met Cornelia Sijwkes de Boer (24 jr), geboren op 16-06-1805 te Oosterwijtwerd.Nanko C. werd in 1832 eigenaar van de boerderij met ruim 37 ha. land.(Voor het echtpaar Smit – de Boer was de boerderij eigendom van Sywke Tiddes.Samen met zijn vrouw Martje Harms had Sywke in 1797 de landerijen, “kerkeland” van Oosterwijtwerd, gekocht. Een klein deel bleef eigendom van de kerk.)Nanko C. is overleden op 04-11-1864 (66 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O. > grafschrift: ‘Een liefd’rijk vader en een trouwe echtgenoot, Rust onder deze zerk, Het laatste was dat hij gebood, Zoo kenbaar in zijn werk: Bemint de deugd, jaagt naar den vreê, Ja dit, dit was zijn laatste beê’.).  Na het overlijden van Nanko C. bleef weduwe Cornelia S. eigenaresse.
  In 1865 heeft zij de boerenbehuizing en ruim 35,5 ha. land verkocht aan haar zoon Sieuwke Nankes Smit (zie hieronder).
  Cornelia S. is overleden op 29-01-1886 (80 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O. > grafschrift: ‘Hier rust een geliefde Moeder, Op de wenk van God de Heer, Wekt haar eens die Albehoeder, Tot een hoger leven weer’.).
• Ouders:
  • Sieuwke Nankes Smit is geboren op 16-04-1838 te Oosterwijtwerd en gehuwd op 03-03-1865  (26 jr) te Delfzijl met Martje Amsinga (28 jr), geboren op 10-11-1836 te Geefsweer, gem. Delfzijl. Sieuwke N. is overleden op 23-02-1922 (83 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O. > grafschrift: ‘Hier rust een liefd’rijk vader, Een trouwe echtgenoot, Een zegen voor zoo velen, Bemint door klein en groot, Rust zacht geliefde doode, Schoon ons uw oog niet ziet, Uw geest blijft in ons werken, Ons hart vergeet u niet.’ ).
  • Martje is overleden op 24-02-1875 (37 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O. > grafschrift: ‘Zalig zijn de dooden, Die in den Heere sterven.’, Openb. 14 vers 13)

Hun enige zoon is Nanko Eltje Smit. Een jaar voor hem werd in dit gezin een (levenloos?) kind (zonder naam) geboren. hij/zij is geboren en overleden op 08-01-1866 te Oosterwijtwerd.

• Man: Nanko Eltje Smit is geboren op 14-02-1867 te Oosterwijtwerd en gehuwd op 30-10-1890 (23 jr) te Slochteren met Jantje Harmina Klimp (24 jr). Nanko E. was landbouwer.  Hij kocht in 1912 het zgn. ‘Klipsland’. (Ten zuiden van Arwerd ligt op de splitsing van de weg naar Oosterwijtwerd en Nijenklooster de buurtschap De Klip.) In 1922 kreeg hij – na het overlijden van zijn vader – de boerderij (ruim 40 ha. groot).
  Nanko E. was voorzitter van het centraal bestuur van de kiesverenigingen Zeerijp-Eenum en Leermens-Oosterwijtwerd.
  Hij maakte omstreeks het jaar 1900 deel uit van het gemeentelijk ‘Burgerlijk Armbestuur’ en was in die functie waarschijnlijk de voorganger van mijn opa. (zie 1 en 36B)
  Nanko E.  is overleden op 21-03-1936 (69 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.).
• Vrouw: Jantje Harmina Klimp is geboren op 07-02-1861 te Siddeburen en is overleden op 09-12-1941 (75 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.).
  Na het overlijden van Nanko E. (1936) en zijn vrouw Jantje H. (1941) komt er in 1956 een boedelscheiding tussen hun beide zoons:

1. Zoon: Sieuwke Nankes Smit is geboren op 08-04-1891 te Oosterwijtwerd en gehuwd te Hoogezand met Riena Hinderika Harmanna Huisman, geboren op 09-09-1908 te Windeweer, gem. Hoogezand.
   Sieuwke was landbouwer en heeft de boerderij overgenomen van zijn vader.
   Hij is overleden op 07-08-1960 (69 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.).
   Na zijn overlijden komt de boerderij in 1980 ongedeeld op naam van zijn weduwe Riena H.H. en haar beide kinderen (zoon Nanko Eltje Smit en dochter Marchina Jantje Harmina Smit). Riena H.H. is overleden op 06-01-2002 (93 jr) te Appingedam (bg te Oosterwijtwerd).
2. Zoon: Arie Harmannus Smit is geboren op 30-12-1894 te Oosterwijtwerd en gehuwd op 12-05-1926 (31 jr) te Groningen met Aaltje Hartman, geboren op 11-09-1899 te Zeerijp. Arie H. is overleden op 23-04-1969 (74 jr) (bg te Loppersum). Aaltje is overleden op 13-01-1980 (80 jr) ( bg te Loppersum).

21. Fam. Doornbos – Berrelkamp/Nienhuis. Krewerderweg 4

Berlerheerd: een typisch Groninger boerderij.

De landerijen waren tot 1594 in bezit van het Nijenklooster (bij Jukwerd).  Daarna gingen ze over naar de Provincie.

Jacob Aikes kocht in 1767 de landerijen van de provincie. Door deze aankoop werd hij van “meier” (pachtboer) tot eigenaar. Na het overlijden van Jacob in 1803 hebben zijn kinderen Trijntje Jacobs (gehuwd met Pieter Boukes Vos) en Barteld Jacobs hun erfdeel verkocht aan Jantje Wester (weduwe van Jacob Aikes). In 1808 verkocht Jantje W. de boerderij aan Tidde Jans Berrelkamp en Weia Jakobs Wolvius (zie hieronder).

De naam van de hier staande boerderij is ‘Berlerheerd’. Deze naam is aan de boerderij gegeven door de familie Berrelkamp. Landbouwer Tidde Jans Berrelkamp, geboren op 14-05-1775 te Oterdum en Weia Jakobs Wolvius, geboren in 1784 te Oosterwijtwerd,zijn gehuwd in 1804 en hebben de boerderij gekocht in 1808. Zij zijn beiden overleden in 1849 in Oosterwijtwerd, Tidde J. op 09-11-1849 (74 jr) en Weia J. op 04-09-1849 (65 jr)
Van hun kinderen, die allemaal in Oosterwijtwerd zijn geboren, hebben hun 4 zonen Jan Berrelkamp (1807-1863), Jacob Berrelkamp (1813-1868), Roelf Berrelkamp (1816-1888) (zie hieronder) en Kornelis Berrelkamp (1828-1868) (gehuwd met Maria Sara Hoeth Bellinga uit Beerta) de boerderij verkregen, nadat hun zusters Ena Berrelkamp (1809-1854) (gehuwd met landbouwer Sikke Jakobs Doornbos van hoeve ‘Bethlehem’ bij ’t Zandt) en Geertruida Berrelkamp (1812-1875) (gehuwd met landbouwer Egbert Klaassens Zijlema (vader van Amko Zijlema, zie 9) uit Winsum) waren uitgekocht.

• Van deze zonen werd uiteindelijk landbouwer Roelf Tiddes Berrelkamp, geboren op 25-10-1816 te Oosterwijtwerd, in 1857 eigenaar van ‘Berlerheerd’. Hij is gehuwd op 13-07-1857 (40 jr) te Delfzijl met boerendochter Elizabeth Pieters Bruggers (37 jr), geboren op 30-06-1820 te Weiwerd en overleden op 16-05-1872 (51 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.> grafschrift: ‘Hier rust een geliefde moeder, Op de wenk van God den Heer, Wekt haar eens die Albehoeder, Tot een hooger leven weer.’).
  Roelf T. was kerkvoogd van de Hervormde Gemeente van Oosterwijtwerd en is overleden op 24-06-1888 (71 jr) te Oosterwijtwerd (bg teO.. > grafschrift: ‘Zoo ik niet had geloofd, dat in dit leven, Mijn ziel Gods gunst en hulp genieten zou, Mijn God, waar was mijn hoop, mijn moed, gebleven? Ik was vergaan in al mijn smart en rouw, Wacht op den HEER’, godvruchte schaar, houd moed! Hij is getrouw, de bron van alle goed. Zo daald’ Zijn kracht op u in zwakheid neer. Wacht dan, ja wacht, verlaat u op den HEER’.’).
  Bij de boedelscheiding in 1889 tussen hun dochters
• Bouwina Berrelkamp, geboren op 07-09-1858 te Oosterwijtwerd en overleden op 25-05-1923 (64 jr) te Holwierde (Bouwina is gehuwd op 03-09-1886 (27 jr) te ’t Zandt met Willem Venhuis (30 jr), geboren in 1865 en overleden in 1939.) en
• Weilina Berrelkamp, gehuwd met Pieter Klaassens Doornbos (zie hieronder),                                                    viel het eigendom toe aan Pieter K. Doornbos en Weilina.
  Vanaf 1889 is ‘Berlerheerd’ verscheidene generaties in bezit gebleven van de familie Doornbos.

Het woonhuis van de boerderij werd in 1901 gebouwd o.l.v. de architect Oeds de Leeuw Wieland (1839-1919) uit Loppersum.

• Man: Landbouwer Pieter Klaassens Doornbos is geboren 12-02-1853 te ‘t Zandt en gehuwd op 26-03-1889 (36 jr) te ’t Zandt met Weilina Berrelkamp (27 jr). Na het overlijden van Weilina is Pieter K. gehuwd op 28-06-1899 (46 jr) te Uithuizermeeden met Martje Nienhuis (36 jr).
  Pieter K. was betrokken bij de aanleg van het smalspoor, dat werd gebruikt voor de afvoer van de terpaarde tijdens de afgraving van de wierde omstreeks 1900 (zie 32).
  Hij was lid van de kerkenraad (zie 24).
  Pieter K. liet een villa bouwen aan de Damsterweg, waar hij is gaan rentenieren (zie 69).
  Hij is overleden op 07-06-1938 (85 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.)
• Vrouw 1: Weilina Berrelkamp is geboren op 22-07-1861 te Oosterwijtwerd en overleden op 30-10-1895 (34 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.).

1. Dochter: Geertina Roelfina Doornbos is geboren op 10-12-1890. Zij was verpleegster.
2. Zoon: Klaas Siert Doornbos is geboren op 24-02-1893 te Oosterwijtwerd en gehuwd op 20-10-1922 (29 jr) te Uithuizen met Seilina Henderika Elema (26 jr), geboren op 25-12-1895 te Usquert. Klaas S. was landbouwer en heeft de boerderij in 1939 overgenomen van vader Pieter K.                                                    Klaas S. is overleden op 19-08-1977 (84 jr) te Appingedam (bg te Oosterwijtwerd). Seilina H. is overleden op 15-01-1965 (69 jr) te Appingedam (bg te Oosterwijtwerd).

Hun kinderen:

                       1.  Dochter: Anna Weilina Doornbos (geboren op 15-02-1924 te Oosterwijtwerd, overleden op  10-01-2008 (83 jr) te Winsum (gecr.), gehuwd met Pieter Willem Taselaar, geboren op 25-09-1924 te Haaksbergen).         

                       2.  Dochter: Weilina Tine (‘Weia’) Doornbos (geboren op 23-11-1925 te Groningen, overleden op 19-11-2010 (bijna 85 jr) te Delfzijl, (gecr.), gehuwd in 1953 (27 jr) met landbouwer – op ‘Lumaheerd’ te Uithuizen – Broeils Steven Elings (30 jr), geboren op 25-08-1922 te Uithuizen, overleden op 19-08-1998 (bijna 76  jr) te Uithuizen, bg te U.).         

                        3.  Zoon: Pieter Jacob (‘Piet’) Doornbos (geboren op 03-07-1927 te Oosterwijtwerd) is in 1955 gehuwd met Bouwina (‘Wineke’) Dethmers (geboren in 1922 te Oosterwijtwerd). Zij zijn vanaf 1956 gebruikers van de boerderij en vanaf 1977 eigenaars. De oppervlakte van het land is inmiddels toegenomen tot ruim 56 ha.

In zijn lagere schooltijd maakte Piet Doornbos de overgang mee van de school in het dorp (zie 30) naar de Dieftilschool. Hij zat toen in de tweede klas. Hierdoor moest hij i.p.v. ruim 1 km nu ineens 2 km lopen van de boerderij naar school. Daarom at Piet vanaf 1935 in de middagpauze bij zijn grootvader Pieter K. Doornbos (zie 69). 

Na de zesde klas van de lagere school ging Piet één jaar naar de U.L.O. in Appingedam. Daarna ging hij (na een toelatingsexamen) gedurende vijf jaar (tijdens de Tweede Wereldoorlog) naar de Rijks-H.B.S. in Appingedam. Na de oorlog ging Piet naar de Hogere Landbouwschool in Groningen.

Piet maakte op de boerderij het overgangsproces mee naar de mechanisatie in de landbouw. Het aantal paarden en arbeiders nam af. De tractoren en de combines kwamen voor hen in de plaats.

3.   Dochter: Elizabeth Bouwina (“Betsy”) Doornbos is geboren op 13-02-1895 te Oosterwijtwerd en gehuwd op 10-06-1925 (30 jr) te ’t Zandt met Alje Jacobus Tichelaar, geboren op 15-04-1898 te Loppersum. Elizabeth B. is overleden op 22-04-1990 (95 jr) te Appingedam (bg te Oosterwijtwerd).
Alje J. was landbouwer en is overleden op 16-02-1937 (38 jr) te Garrelsweer (bg te Oosterwijtwerd).

• Vrouw 2: Martje Nienhuis is geboren op 15-02-1863 te Roodeschool en overleden op 23-04-1910 (47 jr) te Oosterwijtwerd (bg te O.).